San Marino u bë shteti i 30-të që vizitova, duke shënuar një moment historik në listën time të udhëtimeve ‘30 në 30‘. E nisa këtë udhëtim me autobus nga Rimini, Itali. Udhëtimi prej një ore më çoi në zemër të këtij mikroshteti magjepsës. Ndalesa e fundit më la në qendër të kështjellës madhështore dhe qytetit të vjetër historik. Pavarësisht sloganit zyrtar si “Serenissima Repubblica di San Marino” (Republika e paqtë e San Marinos), gjëja e parë që më tërhoqi vëmendjen pas mbërritjes ishte sasia e thikave, shpatave dhe armëve të ekspozuara me krenari në dyqane të ndryshme suveniresh.
Duke kaluar nëpër hyrjen kryesore, e gjeta veten në Muzeun e Torturës, një destinacion intrigues, por disi makabre e këtij destinacioni unik. Rrugët dredha-dredha me kalldrëm të San Marinos ishin një labirint i mrekullueshëm, i karakterizuar nga arkitektura asimetrike që mund t’ju çonte lehtësisht në rrugë të gabuar ose mund t’ju bënte të rigjurmonit hapat tuaj nëse nuk e ndiqnit hartën me vëmendje.
Zgjodha të merrja një biletë që ofronte akses në dy vende, në kullën e parë, ‘Rocca o Guaita’ dhe ‘Palazzo Publico’. Fatkeqësisht, Muzeu i Torturës nuk ishte pjesë e kësaj pakete. Ngjitja në majën e kullës së parë, ofronte një pamje mahnitëse të kullës së dytë, ‘Cesta o Fratta’. Këto dy kulla janë të lidhura nga “Il passo delle Streghe”, (Shtegu i Shtrigave) një shteg piktoresk me shkallë gjarpërushe dhe një pamje që të kujton skenat e një përralle të ‘Disney’. Legjenda thotë se gjatë Mesjetës, shtrigat mblidheshin këtu për të kryer ritualet e tyre.
“Pallati Publik” shërben si një testament i gjallë i qeverisjes historike të shtetit. Ndërsa disa tradita vazhdojnë, funksionet e tyre kanë evoluar me kalimin e kohës, duke iu përshtatur epokës moderne.
Megjithëse San Marino përdor Euron si monedhën e tij, nuk është pjesë e Bashkimit Evropian dhe ka italishten si gjuhë zyrtare. Vendi ruan karakteristika unike, siç për shembull targat dalluese të makinave. Për drekë, shijova një “Paidina” dhe pamjet magjepsëse nga “Monte Titano”. Megjithëse Titano konsiderohet teknikisht një mal, lartësia e tij prej 739 metrash i jep atij një pamje më të ngjashme me kodrën. Sidoqoftë, pamja e kullave në sfond është vërtet magjepsëse.
Të endesh nëpër qytetin e vjetër është e thjeshtë dhe është e lehtë të kuptosh pse rreth 20% e Produktit të Brendshëm Bruto të San Marinos rrjedh nga turizmi. Ata dinë shumë mirë ta bëjnë vizitën tuaj të paharrueshme. Edhe pse në një nga tualetet publike ndesha disa shkrime të çuditshme kundra turistëve.
Përvoja ime e përgjithshme në San Marino zgjati afërsisht 3-4 orë dhe unë rekomandoj me gjithë zemër të eksploroni vendin e pestë më të vogël në botë nëse e gjeni veten dy orë larg tij me makinë.
